Μονοπώλιο

Περιγράφει την οικονομία όπου μόνο ένας πωλητής υπάρχει. Η περίπτωση αυτή εμφανίζεται σε δραστηριότητες που το κόστος είναι απαγορευτικό για την είσοδο άλλων στον τομέα. Εμφανίζεται όμως και σε περιπτώσεις που κάποιος μονοπωλεί την αγορά λόγω κατοχής μιας συγκεκριμένης πατέντας ή τεχνολογίας ή πουλά τα προϊόντα του σε τιμές τέτοιες που δεν μπορεί κανείς να τον συναγωγιστεί. Ενδεικτικά παραδείγματα είναι η παραγωγή της ηλεκρικής ενέργειας στην Ελλάδα, οι τηλεπικοινωνίες (ΟΤΕ) πριν την είσοδο ιδιωτών στον τομέα κ.α. Στο μονοπώλιο ο μονοπωλητής ενδιαφέρεται για τη μεγιστοποίηση των κερδών του. Αυτό οδηγεί συνήθως στην παραγωγή μικρότερης ποσότητας προϊόντων από την περίπτωση του ελέυθερου ανταγωνισμού τα οποία πωλούνται σε ακριβότερη τιμή.

Η επιχείρηση επιλέγει εκείνη την ποσότητα Q ή εκείνη την τιμή P που μεγιστοποιεί το κέρδος:

maxΠ=E-C  

όπου P=a-bQ από τη συνάρτηση ζήτησης και C(Q)=c+dQ οπότε η συνάρτηση κερδών μετασχηματίζεται σε maxΠ= αQ-bQ^2-c-dQ=-bQ^2+(a-d)Q-c Μεγιστοποιούμε τη συνάρτηση παίρνοντας την πρώτη παράγωγο κι εξισώνοντας την με μηδέν. -2bQ+a-d=0 => Q=(a-d)/2b η βέλτιστη ποσότητα παραγωγής που με αντικατάσταση στην P=a-bQ δίνει την τιμή πώλησης.