Νεοϊνδοευρωπαϊκή Μάθημα 12

ΝΕΟΪΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΜΑΘΗΜΑ 12

ΜΙΑ ΤΕΧΝΗΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ

(Με βάση το σχετικό δικό μας βιβλίο (των Ιωαννίδη Κ. & Ιωαννίδου Αικ.) του 2008) --ΚώτσονΙωαν 19:46, 27 Αυγούστου 2009 (UTC)

ΜΑΘΗΜΑ 12. Η υποτακτική σύνδεση. Χρονικές, τροπικές, υποθετικές προτάσεις. Υποθετικοί λόγοι.

12.1.1. Γενικά για τις χρονικές, υποθετικές προτάσεις. Υποθετικοί λόγοι.

Οι χρονικές προτάσεις είναι δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις κρίσης αλλά και επιθυμίας που λειτουργούν ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί χρόνου. Ειδικότερα η χρονική πρόταση μπορεί να δηλώνει το σύγχρονο, δηλαδή ενέργεια σύγχρονη με την ενέργεια του ρήματος της κύριας πρότασης, το προτερόχρονο, δηλαδή ενέργεια προτερόχρονη σε σχέση με την ενέργεια που δηλώνει το ρήμα της κύριας πρότασης, και το υστερόχρονο. Μερικές φορές οι χρονικές προτάσεις έχουν παρόμοια λειτουργία με τις υποθετικές και λέγονται τότε χρονικοϋποθετικές προτάσεις και οι σχηματιζόμενοι υποθετικοί λόγοι χρονικοϋποθετικοί λόγοι.

Οι χρονικές προτάσεις εισάγονται με τους χρονικούς συνδέσμους ὅτε, ὁπότε, ὡς, ἡνίκα, ὁπηνίκα, ἅμα, ἐπεί, ἐπειδή, ἕως, ἔστε ἄχρι, μέχρι, πρίν, με τα χρονικά επιρρήματα ὁσάκις, ὁποσάκις, με τις εμπρόθετες αναφορικές εκφράσεις, ἐν ᾧ, μέχρι οὗ, ἄχρι οὗ, ἐξ οὗ, ἐξ ὅτου, ἀφ’ οὗ, ἀφ’ ὅτου, ἕως οὗ, εἰς ὅ, εἰς ὅτε και με τις φράσεις ἐπεί πρῶτον, ἐπειδὴ πρῶτον, ἐπεί τάχιστα, ἐπειδή τάχιστα, ὡς τάχιστα, πρότερον ἤ, πρόσθεν ἤ, πρὶν ἤ.

Εκφέρονται όπως και οι υποθετικές προτάσεις με α) οριστική, όταν δηλώνουν κάτι το πραγματικό, β) υποτακτική, όταν δηλώνουν κάτι το προσδοκώμενο ή επαναλαμβανόμενο στο παρόν μέλλον, οπότε συνήθως έχουν και το αοριστολογικό ἄν με το χρονικό σύνδεσμο και γ) ευκτική, όταν δηλώνουν απλή σκέψη ή αόριστη επανάληψη στο παρελθόν ή γίνεται έλξη από την έγκλιση της κύριας πρότασης ή έχουμε πλάγιο λόγο. Παίρνουν την ανάλογη άρνηση οὐ, συνήθως στην πρώτη περίπτωση, ή μή, συνήθως στη δεύτερη και τρίτη περίπτωση. Ο σύνδεσμος πρίν συντάσσεται συνήθως με οριστική παρελθοντικού χρόνου ή υποτακτική, όταν η κύρια πρόταση είναι αρνητική, και με τελικό απαρέμφατο, οπότε και δηλώνει το υστερόχρονο, συνήθως, όταν η κύρια πρόταση είναι καταφατική.

Οι χρονικές προτάσεις της λατινικής εισάγονται με τους χρονικούς συνδέσμους cum, dum (ενώ), donec (εφόσον), quoad (έως), quamdiu, qua’tenus (έως ότου), quando (όταν), quando’quidem, ubi, postquam (αφού), ut, cum primum, ubi primum, statim ut, continuo ut, simulac (ευθύς ως), simulet, simulatque, simul primum, ex quo (αφ’ ότου), quotiens (οσάκις), quotienscumque, a’ntequam, priu’squam (πριν, πριν να), pridie quam.

Σύγχρονο συνήθως δηλώνουν οι σύνδεσμοι dum, donec, quoad, quamdiu, προτερόχρονο οι σύνδεσμοι postquam, ubi, ut, cum primum, statim ut, simul, και υστερόχρονο οι σύνδεσμοι a’ntequam, priu’squam, pridie quam, dum, donec, quoad. Εκφέρονται με οριστική, όταν δηλώνουν κάτι που θεωρείται πραγματικό ή επαναλαμβανόμενο, και με υποτακτική, όταν εκφράζουν επιθυμία ή επιδιωκόμενο σκοπό ή μετά από γενικές και αόριστες εκφράσεις, όπως est dies, est tempus, fuit dies, fuit tempus, π.χ. fuit tempus, cum Germanos Galli virtute superarent. Όταν η χρονική πρόταση εκφράζει πράξη που απλώς πρόκειται να γίνει, χωρίς να δηλώνεται επιθυμία ή επιδιωκόμενος σκοπός, εκφέρεται με οριστική μέλλοντα, συνήθως συντελεσμένου, όπως cum Romam venero, tibi scribam.

Οι υποθετικές προτάσεις είναι δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις, κρίσεως ή επιθυμίας, που δηλώνουν υπόθεση ή μια κρίση υπό όρους ή κάποιον όρο από τον οποίο εξαρτάται αν αληθεύει ή όχι το νόημα της κύριας πρότασης. Η υποθετική πρόταση, που κατά κανόνα μπαίνει μπροστά από την κύρια, μαζί με την κύρια πρόταση που συμπληρώνει λέγεται υποθετικός λόγος. Σε έναν υποθετικό λόγο η υποθετική πρόταση λέγεται υπόθεση ή ηγούμενο και η κύρια πρόταση λέγεται απόδοση ή επόμενο ή συμπέρασμα. Υποθετικό λόγο σχηματίζουν εκτός από τις υποθετικές και οι αναφορικές - υποθετικές και οι χρονικές - υποθετικές προτάσεις αλλά και οι ελλειπτικά εκφερόμενες μορφές υπόθεσης.

Οι υποθετικοί λόγοι της αρχαίας ελληνικής ανάλογα με τη σημασία και τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς τους διακρίνονται σε έξι είδη: με οριστική στην υπόθεση το Α΄είδος που δηλώνει το πραγματικό και το Β΄είδος που δηλώνει το αντίθετο του πραγματικού, με υποτακτική στην υπόθεση το Γ΄είδος που δηλώνει το προσδoκώμενο και το Δ΄είδος που δηλώνει αόριστη επανάληψη στο παρόν μέλλον, με ευκτική στην υπόθεση το Ε΄ είδος που δηλώνει απλή σκέψη και το ΣΤ΄ είδος που δηλώνει αόριστη επανάληψη στο παρελθόν.

Οι υποθετικοί λόγοι της λατινικής χωρίζονται σε τρία είδη: το Α΄είδος με οριστική στην υπόθεση που δηλώνει το πραγματικό, το Β΄είδος με υποτακτική ιστορικού χρόνου στην υπόθεση που δηλώνει το αντίθετο του πραγματικού και το Γ΄ είδος με υποτακτική αρκτικού χρόνου στην υπόθεση που δηλώνει το δυνατό στο παρόν και μέλλον.

Οι υποθετικές προτάσεις εισάγονται με τους υποθετικούς συνδέσμους εἰ, ἐὰν, ἄν, ἤν και εκφέρονται, δεχόμενες ως άρνηση το μή και πολύ σπάνια το οὐ, ειδικότερα αν η άρνηση αναφέρεται σε όρο της πρότασης, με οριστική, υποτακτική και ευκτική, ανάλογα με το δηλούμενο. Η άρνηση στην απόδοση κατά κανόνα είναι οὐ.

Οι υποθετικές προτάσεις της λατινικής εισάγονται με τους υποθετικούς συνδέσμους si, nisi (εἰ μή, παρά μόνον), si non (αν δεν), sin (si a’utem, αν όμως), si modo (αν μόνο), dum (αρκεί μόνο), dummodo (αρκεί μόνο), modo dum ne (αρκεί μόνον να μη), dum modo ne, si minus (ειδεμή), nisi forte (εκτός αν), sive … sive ή seu … seu (είτε … είτε). H άρνηση είναι nisi, αν ανήκει σε όλη την πρόταση, και si non, αν ανήκει σε όρο της.

12.1.2. Οι χρονικές, τροπικές, υποθετικές προτάσεις και οι υποθετικοί λόγοι της Νεοϊνδοευρωπαϊκής.

Οι χρονικές προτάσεις της Νεοϊνδοευρωπαϊκής είναι δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις κρίσης αλλά και επιθυμίας που λειτουργούν ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί χρόνου. Ειδικότερα η χρονική πρόταση μπορεί να δηλώνει το σύγχρονο (ote), δηλαδή ενέργεια σύγχρονη με την ενέργεια του ρήματος της κύριας πρότασης, το προτερόχρονο (afou), δηλαδή ενέργεια προτερόχρονη σε σχέση με την ενέργεια που δηλώνει το ρήμα της κύριας πρότασης, και το υστερόχρονο (prin, eos).

Οι υποθετικές προτάσεις είναι δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις, κρίσεως ή επιθυμίας, που δηλώνουν υπόθεση ή μια κρίση υπό όρους ή κάποιον όρο από τον οποίο εξαρτάται αν αληθεύει ή όχι το νόημα της κύριας πρότασης. Οι υποθετικοί λόγοι της Νεοϊνδοευρωπαϊκής χωρίζονται σε τρία είδη: το Α΄είδος με οποιονδήποτε χρόνο στην υπόθεση και απόδοση, που δηλώνει το πραγματικό, το Β΄είδος με ιστορικό χρόνο στην υπόθεση και ιστορικό χρόνο με το μόριο ken στην απόδοση, που δηλώνει το αντίθετο του πραγματικού και το Γ΄ είδος με αρκτικό χρόνο στην υπόθεση και αρκτικό χρόνο με το μόριο ken στην απόδοση, που δηλώνει το δυνατό στο παρόν και μέλλον.

Οι επιρρηματικές δευτερεύουσες χρονικές, τροπικές, υποθετικές γενικά προτάσεις, όταν εξαρτώνται από ρήμα ιστορικού χρόνου εκφέρονται κανονικά με τους χρόνους που απαιτούνται λογικά από το νόημα, χωρίς ιδιαίτερες αλλαγές ή κανόνες του πλάγιου λόγου. Όταν δηλώνουν υποκειμενικότητα ο εισαγωγικός σύνδεσμος ακολουθείται από το μόριο taha. Χρησιμοποιούνται ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί και παίρνουν ως άρνηση το u.

Όταν το ρήμα είναι ιστορικού χρόνου αλλά η ενέργεια αναφέρεται στο μέλλον και όχι στο παρελθόν, ο εισαγωγικός σύνδεσμος συνοδεύεται από το μόριο an. Ακολουθούν τη σειρά των όρων των κύριων προτάσεων και αν για οποιονδήποτε λόγο το ονοματικό υποκείμενο δε βρίσκεται στην αρχή της πρότασης και μπροστά από το ρήμα του, στην κανονική του θέση μπαίνει η αντίστοιχη προσωπική αντωνυμία. Αν για οποιονδήποτε λόγο το αντικείμενο βρίσκεται στην αρχή της πρότασης, ή υπάρχει φόβος να θεωρηθεί υποκείμενο, συνοδεύεται από το εμφατικό μόριο ge.

Οι επιρρηματικές δευτερεύουσες χρονικές, τροπικές, υποθετικές προτάσεις της Νεοϊνδοευρωπαϊκής, όπως και οι άλλες δευτερεύουσες προτάσεις, γενικά χρησιμοποιούνται πολύ περισσότερο από ό,τι χρησιμοποιούνται στις ινδοευρωπαϊκές γλώσσες, γιατί καλύπτουν και το κενό των επιρρηματικών μετοχών αλλά και του απαρεμφάτου που δεν υπάρχουν στη Νεοϊνδοευρωπαϊκή. Επί πλέον η Νεοϊνδοευρωπαϊκή χρη-σιμοποιεί και τις τροπικές προτάσεις για να εκφράζει το δηλούμενο από τις τροπικές μετοχές των κλασικών γλωσσών. Εισάγονται1 και εκφέρονται με απλούστατο τρόπο, όπως φαίνεται από τον παρακάτω πίνακα:

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Εισάγονται

Χρονικές / οte2, eos3, prin, afou, ote u

Τροπικές / eno, eno u

Υποθετικές / ean4, ean u

Αιτιολογικές / dioti, dioti u

Τελικές / ina, ina u

Αποτελεσματικές / oste, oste u

Εναντιωματικές / anke, anke u

Παραχωρητικές / kean, kean u

Αναφορικές επιρρημ. / opos κ.ά.

Εκφέρονται με οριστική χωρίς ή με εγκλιτικά μόρια (an, ken) ανεξάρτητα από το ρήμα εξάρτησης.

12.2.1. Λεξιλόγιο.

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΟΪΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗ

ΛΕΞΗ - ΘΕΜΑ / ΛΕΞΗ - ΣΗΜΑΣΙΑ

συμφών-ως - sunfone / kata se - σύμφωνα με

στοιχεῖ-ον - stoihei / stoihei, se - στοιχείο

εὐρωπαϊκή - europaik / europaik, se - ευρωπαϊκή

ἕνωσις < -εως - enose / enose, se - ένωση

σύσκεψ-ις - suskepse / suskepse, se - σύσκεψη

ὑπουργ-ός - upourg / upourg, se - υπουργός

μεταφορ-ά - metafor / metafor, se - μεταφορά

μοναδικ-ός - monadik / monadik, se - μοναδικός

χώρ-α - hor / hor, se - χώρα

ὑπερέχ-ω - upereh / upereh, eg - υπερέχω

Γαλλία - Gallia / Gallia, se - Γαλλία

Πορτογαλία - Portogalia / Portogalia, se - Πορτογαλία

παράγων < -ντος - paragont / paragont, se - παράγων

ἐπηρεάζ-ω - epereaz / epereaz, eg - επηρεάζω

ἀριθμ-ός aritm - / aritm, se - αριθμός

ἀτύχημα < -ατος - atuhemat / atuhemat, se - ατύχημα

κατάστασις < -εως - katastase / katastase, se - κατάσταση

ὁδικ-ός - odik / odik, se - οδικός

δίκτυ-ο - diktu / diktu, se - δίκτυο

ἐθνικ-ός - etnik / etnik, se - εθνικός

τέλει-ος - telei / telei, se - τέλειος

ἐλαττό-ομαι - elatto / elattoor, eg - ελαττώνομαι

σκέπ-τ-ομαι - skep / skep, eg - σκέπτομαι

πρόκει-ται - prokei / prokei, hon - πρόκειται

ἀπροσεξί-α - aproseksi / aproseksi, se - απροσεξία

ὁδηγ-ός - odeg / odeg, se - οδηγός

ζών-η - zon / zon, se - ζώνη

ἀσφάλει-α - asfalei / asfalei, se - ασφάλεια

ἀποτρέπ-ω - apotrep / apotrep, eg - αποτρέπω

τραυματισμ-ός - traumatism / traumatism, se - τραυματισμός

συμμετέχ-ω - sunmeteh / sunmeteh, eg - συμμετέχω

πλειοψηφί-α - pleiopsefi / pleiopsefi, se - πλειοψηφία

θανατηφόρ-ος - tanatefor / tanatefor, se - θανατηφόρος

ἐκφράζ-ω - ekfraz / ekfraz, eg - εκφράζω

ἱκανοποίησις < -εως - ikanopoiese / ikanopoiese, se - ικανοποίηση

χαρ-ά - har / har, se - χαρά

δοκιμάζ-ω - dokimaz / dokimaz, eg - δοκιμάζω

εἴδησις < -εως - eidese / eidese, se - είδηση

ἐκλογ-ή - eklog / eklog, se - εκλογή

πρόεδρ-ος - proedr / proedr, se - πρόεδρος

συμβούλ-ιον - sunbouli / sunbouli, se - συμβούλιο

σύλλογ-ος - sunlog / sunlog, se - σύλλογος

βραβεῖ-ον - brabei / brabei, se - βραβείο

ἀρετ-ή - aret / aret, se - αρετή

συγχαρητήρι-α - sunhareteries / sunhareteries, se - συγχαρητήρια

περίστασις, -εως - peristase / peristase, se - περίσταση

διαβεβαιό-ω - diabebaio / diabebaio, eg - διαβεβαιώνω

εἰλικρινής < -εσος - eilikrines / eilikrines, se - ειλικρινής

δέχ-ομαι - deh / deh, eg - δέχομαι

σεβασμ-ός - sebasm / sebasm, se - σεβασμός

12.2. 2. Κείμενο

ΙΣΠΑΝΙΚΟ

Segu’n datos de la Conferencia Europea de Ministros de Transporte los u’nicos pai’ses que superan a Francia en cantidad de muertes en la carretera son Grecia y Portugal. Uno de los factores que ma’s influyen en el nu’mero de accidentes es el estado de la red vial, aunque se cree que incluso si las carreteras fueran perfectas los accidentes no disminuiri’an menos de un veinte por ciento, lo que hace pensar que se trata ma’s del descuido del proprio conductor que del estado de las carreteras. Es cierto tambie’n que no son muchos los conductores que hacen uso del cinturo’n de seguridad, algo que evitari’a lesiones gravisimas. Y aunque muchos esta’n convecidos de que el gran nu’mero de accidentes se debe a que muchos de los vehiculos son viejos, son justamente los viejos automo’viles los que intervienen en la mayori’a de los accidentes de tra’nsito mortales.

ΙΤΑΛΙΚΟ

Atene, 15- 2- 08

Egregio signore,

Non ho espressioni bastevoli per esprimervi la soddisfazione e la gioia che provai allorche’ mi pervenne la notizia della vostra elezione al posto di presidente del consiglio della nostra associazione. Io non vedo in questa elezione che il premio accordato ai vostri meriti ed alla vostra virtu’. Le molteplici cortesie e le frequenti prove della vostra energia contribuiranno, sono certo, a lla prosperita’ ed al pro-gresso della nostra associazione.

Onorato e stimato come siete, sono certo che infinite saranno le congratu- lazioni che vi faranno in questa circonstanza. Posso pero’ assicurarvi che nessuno potra’ fa’rvene piu’ sincere e piu’ rispettose delle mie che vi prego di voler accet- tare.

Il vostro devoto

ΝΕΟΪΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΟ

Kata se stoiheies of se europaik suskepse of se upourges dia se metafo-res, se monadik hores, ad uperbain se Gallia peri se tanates epi se etnik od, es se Ellas ke se Portogalia. En of se paragontes, on epereaz pollione se aritm of se atuhemates, es se katastase of se odik diktu, anke hon pisteu-or oti eti, kean se etnik odes esba teleies, se atuhemates u ken had elattoor pollione ei duodeka te se ekaton. Toton deik oti se atuhema-tes ofeilor pollione te se aproseksi of se idi se odeges ei eis se katastase of se odik diktu. Ke hon es bebai oti olig odeges hre se zon of asfalei, on ken hon apotrepba poll megal traumatismes. Ke anke poll antropes pisteu oti se megal aritm of atuhemates genor dioti poll autokinetes es palaies, hon es aletes oti se pleiopsefi of se tanatefor odik atuhemates ofeilor te se palai autokinetes.

Atena, 15-2-08

O aksiotim kuri,

Eg u eur ikan aritm of leksees ina an eg ekfrazsa mon ikanopoiese ke se har, on ge eg dokimazsa, ote eg matsa se eidese of teon eklog eis se tese of se proedr of se sunbouli of emeteron sunlog. Eg u ora in teon eklog uoton all ei ene brabei peri teon aksi ke teon aret.

Dioti tu timaor ke tu ektimaor eg es bebai oti se sunhareteries, ad genso te tu, esso poll in toton peristase. Ala eg duna na an diabebaiosa (ή diabebaiosaein) tu ge oti uoto dunaso na an he poiesa (ή poiesaein) eilikrinesion ke sebastion sunhareteries te tu ei mad, ad ge ke eg parakale tu na an tu dehsa (ή tu dehsaein) illad.

Me afosiose

12.2.3. Σχόλια.

ad uperbain, es, on epereaz, es, anke hon pisteuor, oti u ken had elattoor, kean esba: που ξεπερνούν, που επηρεάζουν, είναι, αν και πιστεύεται, ότι δε θα ελαττώνονταν, και αν ήταν, ρήματα της αναφορικής, της κύριας, της αναφορικής, της κύριας, της εναντιωματικής, της ειδικής και της παραχωρητικής πρότασης, kata se stoiheies: σύμφωνα με τα στοιχεία, εμπρόθετος συμφωνίας, of se europaik suskepse: της ευρωπαϊκής σύσκεψης, γενική κτητική, of se upourges dia se metafores: των υπουργών μεταφορών, γενική υποκειμενική, se monadik hores: οι μοναδικές χώρες, υποκείμενο, peri se tanates: σε θανάτους, σχετικά με θανάτους, εμπρόθετος αναφοράς, epi se etnik od: στην εθνική οδό, εμπρόθετος τόπου, of se paragontes: από τους παράγοντες, γενική διαιρετική, pollione: περισσότερο, επιρρηματικός ποσού, se aritm of se atuhemates: τον αριθμό των ατυχημάτων, αντικείμενο, se katastase: η κατάσταση, υποκείμενο, of se odik diktu: γενική κτητική, se etnik odes: οι εθνικές οδοί, υποκείμενο, teleies: κατηγορούμενο, ei duodeka te se ekaton: από είκοσι τοις εκατό, β΄όρος σύγκρισης.

toton deik, oti ofeilor, hon es, oti hre, on ken hon apotrepba, anke pisteu, oti genor, hon es, oti ofeilor: αυτό δείχνει, ότι οφείλονται, είναι, ότι πρέπει, ότι θα απέτρεπε, αν και πιστεύουν, ότι γίνονται, είναι, ότι οφείλονται, ρήματα της κύριας, της ειδικής, της κύριας, της ειδικής, της αναφορικής, της εναντιωματικής, της ειδικής, της κύριας και της ειδικής πρότασης, toton: αυτό υποκείμενο, te se aproseksi: στην απροσεξία, εμμεσο αντικείμενο, of se idi se odeges: των ίδιων των οδηγών, γενική υποκειμενική, eis se katastase of se odik diktu: παρά στην κατάσταση του οδικού δικτύου, β΄όρος σύγκρισης, bebai: βέβαιο, κατηγορούμενο, zon of asfalei: τη ζώνη ασφάλειας, αντικείμενο, traumatismes: τραυματισμούς, αντικείμενο, se megal aritm of atuhemates: ο μεγάλος αριθμός ατυχημάτων, υποκείμενο, aletes: αληθές, κατηγορούμενο, pleiopsefi of se tanatefor odik atuhemates: η πλειοψηφία των θανατηφόρων ατυχημάτων, υποκείμενο, te se palai autokinetes: στα παλιά αυτοκίνητα, έμμεσο αντικείμενο.

eg u eur, ina an eg ekfrazsa, on ge eg dokimazsa, ote eg matsa, eg u ora: δε βρίσκω, για να εκφράσω, που δοκίμασα, όταν έμαθα, δε βλέπω, ρήματα, της κύριας, της τελικής, της αναφορικής, της χρονικής και της κύριας πρότασης, ikan aritm of leksees: αρκετές λέξεις, αντικείμενο, mon ikanopoiese ke se har: την ικανοποίηση και χαρά μου, αντικείμενα, se eidese of teon eklog: την είδηση της εκλογής σου, αντικείμενο, eis se tese: στη θέση, εμπρόθετος τόπου μεταφορικά, of se proedr of se sunbouli: του προέδρου του συμβουλίου, γενικές υποκειμενικές, of emeteron sunlog: του συλλόγου μας, γενική κτητική, in teon eklog: στην εκλογή σου, εμπρόθετος τόπου μεταφορικά, uoton all: τίποτε άλλο, αντικείμενο, ei ene brabei peri teon aksi ke teon aret: παρά ένα βραβείο για την αξία σου και την αρετή σου, β΄ όρος σύγκρισης.

dioti tu timaor, ke tu ektimaor, eg es, oti esso, ad genso, eg duna, na an diabebaiosa, oti u dunaso, na an he poiesa, ad ge ke eg parakale, na an tu dehsa: διότι τιμάσαι, και εκτιμάσαι, είμαι, ότι θα είναι, που έγιναν, μπορώ, να διαβεβαιώσω, ότι δε θα μπορέσει, να κάνει, παρακαλώ, να δεχθείς, ρήματα των δύο αιτιολογικών, της κύριας, της ειδικής, της αναφορικής, της κύριας, της βουλητικής, της ειδικής, της βουλητικής, της αναφορικής και της βουλητικής πρότασης, bebai: βέβαιος, κατηγορούμενο, se sunhareteries: τα συγχαρητήρια, υποκείμενο, in toton peristase: σε αυτήν την περίσταση, εμπρόθετος τόπου μεταφορικά, eilikrinesion ke sebastion: πιο ειλικρινή και με περισσότερο σεβασμό, επιθετικοί προσδιορισμοί, ei mad: από ότι τα δικά μου, β΄όρος σύγκρισης, ad ge: τα οποία, αντικείμενο.

12.3. Ασκήσεις.

12.3.1. Γράψε δίπλα στις αρχαίες ελληνικές λέξεις τις αντίστοιχες λέξεις της Νεοϊνδοευρωπαϊκής:

ΑΡΧ.ΕΛΛ. ΛΕΞΗ / ΝΕΟΪΝΔ. ΛΕΞΗ

ἔγγον-ος, ὁ

ἐκ-λέγ-ω

ἑδραιό-ω

ἐκλεκτ-ός

ἐθνικ-ός

εἰσιτήρι-ον

εἰλικρινής < -εσος

ἐκεῖ

κέλωρ, < -ος

ἐγκωμιάζ-ω

ἐνθάδε

λακωνικ-ός

ἀπιστέ-ω

εἴκοσι

ἑκατόν

εἴδησις < -εως

12.3.2. Γράψε δίπλα στις λέξεις της Νεοϊνδοευρωπαϊκής τις αντίστοιχες αρχαίες ελληνικές λέξεις:

ΝΕΟΪΝΔ. ΛΕΞΗ / ΑΡΧ.ΕΛΛ. ΛΕΞΗ

safese

seman, eg

sagmat, se

sfodra

sagen, se

sifl, se

sapr, se

shol, se

selid, se

shetli, se

sfair, se

sfetero

sholaz, eg

sfalmat, se

shid, eg

shese, se

12.3.3. Συμπλήρωσε τα κενά με προτάσεις στον παρακάτω πίνακα:

ΕΙΔΟΣ / ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Χρονική / .................................................................

Υποθετική / Ean tu eh oftalmes ke tu ora, tu u es tufl.

Τροπική / ..................................................................

Υποθετικός λὀγος Α΄ / .........................................................

Υποθετικός λὀγος Β΄ / ........................................................

Υποθετικός λὀγος Γ΄ / ........................................................

Χρονική / Ote se Kuros esba in Kilikia, seo papp teleutasa.

Υποθετική / ..................................................................

Υποθετικός λὀγος Α΄ / ..........................................................

Υποθετικός λὀγος Β΄ / Ean nos ehba hremates, ken nos esba olbi.

Υποθετικός λὀγος Γ΄ / ........................................................

12.3.4. Ανάλυσε γραμματικά και συντακτικά τις παρακάτω περιόδους:

Ote se Dareios teleutasa, se Tissafernes diabalsa se Kuros. Ote se deil (δείλη, απόγευμα) gensa, hon fainorsa ene megal koniort. Ote hes kateorsa, se Derkulidas erotaba. Se barbares, ote stratopedeu, hes poie tafr (τάφρο). Afou vos akousa, age vos krin! Ote heimon genba noter, se stratiotes feugsa. Ote oto eh pollist agates, tote se oles ftone (φθονέ-ω) illo. Age u dikaz oto, prin an tu akousa se amfoteres (αμφοτέρους, και τους δύο)!

Ote tu es eutuhes, tu eh poll files. Afou se ehtres diabainsa se potam, hon gensa se mah. Nos anamenso, eos se ehtres an feugsa. Se Sokrates eno dialegba he grafba. Se atenaies, eno polemeba, hes poieba se files. Ean uparh se tees, had uparh ke se bomes (βωμοί). Ean tu ktenso se Ektor, ke tu ktenorso. Ean an se tanat erhsa, uoto boul na an he tnesa. Se Sokrates ean u dipseba, u he pinsa udat. Ean hon uparh se te, he es aionik. Ean tu legken toton, ken tu sfalba. Ean tu legken toton, ken tu esken megal mammakut.

12.3.5. Σχημάτισε περιόδους με τις λέξεις:

1. kata se stoiheies, of se didaskales, poll, matetes, u, es, agat, paid.

2. en of se paragontes, on epereaz, pollione, se lukeies, es, se ekonomi.

3. anke, hon pisteuor, oti se etnik odes es agatist, had genor, se atuhemates.

4. toton, deik, oti se atuhemates, ofeilor, pollione, te se, alkool.

5. hon es, bebai, oti, ol, se, odeges, u hre, se zon, of asfalei.

6. nos, u eur, ikan aritm, of leksees, ina, an eg ekfrazsa, mon ikanopoiese.

7. eg u ora, in teon, eklog, uoton, all, ei ene brabei, peri teon, aksi.

8. eg duna, na an diabebaiosa, vos ge, oti uoto dunaso, na an he boetesa.

9. se paid, ean dipse, u he pinsa, udat, ala koka kola.

10. ote, tu eh, poll hremates, tu epises poll files.

12.3.6. Μετάφρασε στη Νεοϊνδοευρωπαϊκή τις περιόδους:

1. Όταν είσαι ευτυχισμένος να μην υπερηφανεύεσαι.

2. Ο μάντης τούς είπε να μην επιτεθούν, γιατί θα νικηθούν.

3. Σκότωσαν τους συμμάχους των Κορινθίων που έπλεαν εναντίον τους.

4. Ο Κύρος κυνηγούσε όποτε ήθελε να γυμνάσει τα άλογά του.

5. Αν δικάζονταν σε δικαστήριο θα αθωώνονταν όλοι εκτός από τον πατέρα.

6. Αν κανείς νομίζει δυσκολοπολέμητο το Φίλιππο καλά το νομίζει.

7. Αν με ακολουθήσεις θα σε βάλω στην ακρόπολη της Θήβας και θα νικήσεις.

8. Αν είχες κάνει λάθος θα είχες σωθεί και δε θα είχαμε προβλήματα τώρα.

9. Αν διαλύσουμε το στράτευμα, θα νικηθούμε από τον Αλέξανδρο.

10. Αν αγαπούσες πολύ την ειρήνη, θα έκανες πόλεμο για να την αποκτήσε

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΑΡΘΡΟ Νεοϊνδοευρωπαϊκή Μάθημα 13